برآورد ماده آلی و رس خاک با استفاده از مدل رقومی ارتفاع

تهیه مدل رقومی ارتفاع با ابعاد مختلف می­تواند ویژگی­های توپوگرافی و هیدرولوژیکی متفاوتی ایجاد کند. هدف از این مطالعه تعیین مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی ارتفاع و اثرات آن در تخمین برخی ویژگی‌های خاک بود. به این منظور، دو منطقه با ویژگی­های توپوگرافی متفاوت از دشت سئلین، استان آذربایجان­شرقی انتخاب شدند. تعداد 31 و 37 نمونه خاک به ترتیب از منطقه (1) و (2) به صورت تصادفی برداشت و سپس ارتفاع و شیب نقاط و میزان رس و ماده آلی خاک به ترتیب با استفاده از GPS، دستی، به روش هیدرومتری و والکلی-بلک اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که ابعاد سلولی کوچک­تر مدل رقومی ارتفاع منجر به ایجادگودال‌های مصنوعی بیشتری نسبت به ابعاد سلولی بزرگتر می‌شود که این امرموجب بروز خطا در برآورد ویژگی‌های هیدرولوژیکی می­گردد. مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی ارتفاع بستگی به ویژگی‌های توپوگرافی منطقه دارد. به گونه‌ای که برای منطقه (1) و (2) به ترتیب با وضعیت توپوگرافی هموار و دارای تغییرات شدید ابعاد سلولی 50 و 40 متر مناسب بود. تجزیه و تحلیل زمین­آماری نشان داد که در هر دو منطقه با افزایش ابعاد سلولی تا 75 متر همبستگی مکانی به صورت خطی کاهش و بعد از آن در منطقه (2) با شدت بیشتری کاهش یافت که بیان­گر از بین رفتن حجم زیادی از اطلاعات توپوگرافی است. اختلاف بین R2 در ابعاد متفاوت مدل رقومی ارتفاع در برآورد ماده آلی و رس خاک در منطقه (1) در مقایسه با منطقه (2) بسیار کم بود. به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که ابعاد سلولی کوچکتر (کمتر از 75 متر) برای مناطق با تغییرات توپوگرافی شدید و مورفولوژی پیچیده‌تر و ابعاد سلولی بزرگتر (200 متر) برای مناطق پست و هموار توصیه می‌گردد.